OPEN MONUMENTENDAG 2022: DUURZAME MONUMENTEN IN DE PICTURE!

Het weekend van 10 en 11 september is het Open Monumentendag, de kans om gratis een aantal pareltjes te bezoeken. En dit jaar wel met een heel mooi thema, namelijk duurzaamheid. Een thema dat bij ons hoog in het vaandel staat! 

Hoewel monumenten (nu nog) niet hoeven te voldoen aan de verduurzamings- en energiestandaarden, wil je niet dat dit erfgoed een smet is op onze duurzame leefomgeving. Juist om deze gebouwen en gebieden in ere te houden, is het van belang deze duurzaam en toekomstbestendig te maken! Het is mooi om te zien dat gemeenten en provincies graag het voortouw nemen om te laten zien dat het gewoon kan. Een moedige beslissing, want je hebt natuurlijk te maken met welstands-, monumentencommissies en Rijksdienst Monumentenzorg en tegelijkertijd moeten er keuzes gemaakt worden voor duurzame maatregelen. Dit gaat niet altijd hand en hand, of zijn complex. Bij het renoveren en verduurzamen van monumentaal erfgoed kun je ook na grondig onderzoek niet alles vooraf voorzien en soms voor verrassingen staan.

Zoals ook bij een van mijn projecten die op zaterdag 10 september te bezoeken is: Het Cultuurhistorisch Centrum te Tiid. Tijdens de restauratie en transformatie van het 400 jaar oude stadhuis in Bolsward naar Cultuurhistorisch Centrum de Tiid, werd geconstateerd dat de torenconstructie constructief niet meer veilig was. Om die reden werd tijdens het bouwproces in september 2019 met grote urgentie de toren verwijderd. Er volgde een uitgebreide studie naar de mogelijkheden om de aantasting door de Bonte Knaagkever te herstellen. Het was een grote uitdaging om gedurende het lopende bouwproces een restauratieplan te ontwikkelen. Op vakkundige wijze is door het bouwteam in samenwerking met de gemeente Súdwest-Fryslân, provincie Fryslân en Rijksdienst Monumentenzorg een restauratieplan ontwikkeld. Vorig jaar is met veel aandacht de toren teruggeplaatst en niet veel later is het Cultuur Historisch Centrum de Tiid geopend door Koning Willem Alexander. Wat een eer!

Een ander mooi voorbeeld is de verduurzaming en renovatie van het oude stadhuis in Sneek. Het oude stadhuis uit 1550 is volledig gerestaureerd en verduurzaamd mét behoud van de monumentale waarde. Het goudleerbehang uit 1763 goudleerbehang in de Raadzaal was een grote uitdaging. Een goed binnenklimaat is essentieel voor het behoud, maar in een monumentaal gebouw kan dat niet zichtbaar. Er is daarom een luchtbehandelingskast geplaatst, die ervoor zorgt dat de ruimte voorzien wordt van gefilterde verse buitenlucht en wanneer nodig vocht onttrekt of juist extra bevochtigd. De aan- en afvoeren van de klimaatinstallatie zijn netjes weggewerkt in de zijdakvlakken. Een prachtige oplossing, waardoor de zaal weer jaren kan worden gebruikt!

U kunt dit jaar ook een bezoek brengen aan het gasloze provinciehuis Groningen. Een bijzonder en ambitieus project vanwege de schaalgrootte en het gebruik van diverse vernieuwende technieken. Voor een deel gaat het om een monument dat moet worden verwarmd. Het oudste gedeelte van het  provinciehuis, waar het provinciaal bestuur zit, is al meer dan 600 jaar oud. Het isoleren van dit monument van ruim 5.000 m2 is onmogelijk, waardoor er met 'hoog-temperatuurverwarming' moet worden gewerkt. Hiervoor zijn speciale hoge-temperatuurwarmtepompen geïnstalleerd die het water tot 85 graden verwarmen. Dit hete water wordt vervolgens opgeslagen in grote buffertanks gevuld met PCM (Phase Changing Materials). Dit zijn nieuwe en innovatieve technologieën die nog niet of nauwelijks worden toegepast in verwarmingssystemen.

Op Open Monumentendag zijn naast deze drie projecten ook een aantal andere projecten te bezoeken waar wij een bijdrage aan hebben geleverd:

Het huis der Provincie: Gelderland
Dit is een jong momenten uit 1954. Het bestaande monumentale pand is volledig gerenoveerd en is verbonden middels vier indrukwekkende luchtbruggen, die aandoen als spiegels aan nieuwbouw. De Rijksmonumentale Sabelspoort, het Rijksmonumentale Huis der Provincie en het nieuwbouwdeel vormen nu samen één geheel.  

Het Hembrugterrein in Zaandam
Het voormalige munitie- en wapenproductieterrein Hembrug is een eigenzinnig, bruisend en gemengd gebied. Een plek die organisch wordt doorontwikkeld tot een plek waar werken, wonen, recreëren, natuur én cultuur samenkomen. Het Noordzeekanaal, het Hembrugbos, de oude bunkers en leidingstraten, de monumentale gebouwen, de industriële hallen én de creatieven, makers en andere ondernemers maken deze plek uniek.

Bekijk hier welke monumenten er allemaal te bezoeken zijn. Let op, niet elk monument is op zaterdag én zondag te bezoeken. Veel plezier in een aantal van de, volgens mijzelf, mooiste en meest tijdloze gebouwen van Nederland!